Szlak Architektury Drewnianej

Wstępując do każdej miejscowości, znajdziemy w niej piękną i niepowtarzalną cerkiew. Drewniane ślady po dawnej kulturze rozsiane są po całych Bieszczadach, a część z nich znalazła się na Szlaku Architektury Drewnianej.

Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej Szlak Architektury Drewnianej


Jako obszar pogranicza Województwo Podkarpackie było w przeszłości zamieszkiwane przez różne grupy etniczne i mniejszości narodowe. Pozostałością po przenikaniu kultur, tradycji i religii są zabytki przede wszystkim w postaci drewnianych cerkwi i kościołów. W konsekwencji powstał Szlak Architektury Drewnianej podkreślający bogactwo wielokulturowości terenu.

Obecnie należące do niego cerkwie znajdujące się na terenie gminy Ustrzyki Dolne są użytkowane przez wiernych kościoła rzymsko-katolickiego.

Przez obszar gminy Ustrzyki Dolne przechodzi część Trasy III Ustrzycko-Leskiej, w której skład wchodzi 7 cerkwi.

Należą do nich:

Greckokatolicka cerkiew pw. św. Michała Archanioła
obecnie rzymskokatolicki kościół filialny pw. św. Antoniego w Łodynie 

Trójdzielna budowla orientowana o konstrukcji zrębowej pochodząca z 1862 roku. Sanktuarium zamknięte ścianą prostą z przylegającą zakrystią od strony północnej. Od strony zachodniej mieści się dwukondygnacyjna wieża o konstrukcji słupowo-ramowej a także murowana dzwonnica parawanowa z jednym dzwonem. Nad każdą częścią cerkwi znajduje się kalenicowy, dwuspadowy dach kryty blachą. Nad nawą umiejscowiony jest baniasty hełm. Dach wieńczą kopułki o formie cebulastej. Z zewnątrz ściany cerkwi są obite gontem. Wewnątrz znajduje się ściana z ikonostasem. Cerkiew od 1951 roku służyła jako magazyn. W roku 1970 roku została przejęta przez Kościół rzymskokatolicki.

Greckokatolicka cerkiew parafialna pw. Narodzenia Matki Bożej
obecnie rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Krościenku 

Budowlę wzniesiono w 1794 lub 1799 roku. Cerkiew orientowana trójdzielna o konstrukcji zrębowej. Wybudowana na planie kwadratu. Od strony północnej przylega do niej zakrystia. Charakterystyczną cechą jest nawa główna szersza od pozostałych elementów, nad którą znajduje się kopuła na ośmiobocznym bębnie. Z zewnątrz ściany budowli oraz dach są obite gontem, natomiast hełmy latarni blachą. W ściany cerkwi wbudowane są półkoliste okna. Wewnątrz znajdują się stropy belkowe z dwoma tragarzami krzyżującymi się w nawie. Między rokiem 1956 a 1971 cerkiew była dewastowana pełniąc funkcję owczarni oraz magazynu. Niestety jej pierwotne wnętrze nie zostało zachowane.

Greckokatolicka cerkiew parafialna pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
następnie rzymskokatolicki kościół filialny pw. Narodzenia NMP w Liskowatem
(obecnie nieużytkowana) 

Budowla typu bojkowskiego wzniesiona w 1832 r. na miejscu wcześniejszej cerkwi. Ze względu na konstrukcję charakterystyczną dla XVII wieku przewiduje się, że mogła ona powstać we wcześniejszych latach.

Między rokiem 1953 a 1954 uległa dewastacji, ponieważ służyła jako magazyn nawozów. W tym czasie podzielono jej wnętrze stropem, zniszczono ganek, polichromię a także zmieniono wystrój. Dwadzieścia lat później obiekt przejął Kościół rzymskokatolicki, czego konsekwencją było przeprowadzenie remontu. Sanktuarium jest trójdzielną budowlą orientowaną o konstrukcji zrębowej, powstałą na planie kwadratu. Obiekt jest podzielony na dwie zakrystie dostępne z wnętrza oraz nawę i babiniec. Sanktuarium jest nakryte dachem gontowym w wyższej części łamanym namiotowym a w niższej łamanym dwuspadowym, przechodzącym w okap wspólny dla całego obiektu. W pobliżu znajduje się stary cmentarz z 22 nagrobkami oraz murowana, otynkowana dzwonnica z kamienia pełniąca rolę bramy wejściowej na teren świątyni.

Greckokatolicka cerkiew pw. Narodzenia Bogarodzicy
obecnie kościół rzymskokatolicki pw. św. Maksymiliana Kolbego w Wojtkowej 

Świątynia zaliczana do ukraińskiego stylu narodowego. Wybudowana w 1910 roku na miejscu poprzedniej cerkwi. Zgodnie z zastrzeżeniem fundatora – Stanisława Nowosielskiego mieli prawo z niej korzystać również katolicy. Po 1974 roku pełniła funkcję magazynu do momentu przejęcia jej przez Kościół rzymskokatolicki. Cerkiew jest budowlą orientowaną, trójdzielną o konstrukcji zrębowej, powstała na planie krzyża greckiego. Jej ramiona boczne zakończono trójkątnymi szczytami. Frontowe wejście osłonięto wspartym na dwóch słupach podcieniem. Strop budynku pokrywają ściany z pionowych desek. W połowie ich wysokości znajduje się daszek okapowy. Nad nawą znajduje się ośmioboczny tambur z kopułą z baniastym hełmem. W górnej części nawy, babińca oraz sanktuarium znajdują się wieżyczki z sygnaturkami.

Greckokatolicka cerkiew parafialna pw. św. Paraskewy 
obecnie kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ustjanowej Górnej 

Wybudowana w 1792 roku. Budowa orientowana, trójdzielna o konstrukcji zrębowej. Cerkiew na planie podobnym do kwadratu, zamknięta trójbocznie. Od północnej strony umiejscowiona jest Zakrystia, natomiast od zachodniej kwadratowy babiniec. Od frontu budowli stoi wieża z kruchtą w przyziemiu. Nad cerkwią rozpościera się dach dwukalenicowy z sześcioboczną wieżyczką na sygnaturkę. Jego wykończeniem jest baniasty hełm z pozorną latarnią. Zewnątrz budowla jest pokryta gontem, natomiast wewnątrz boazerią. W 1956 roku wyposażenie sanktuarium przewieziono do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Po przejęciu cerkwi przez Kościół rzymskokatolicki podjęto prace remontowe i wymieniono 70% budulca.

Greckokatolicka cerkiew pw. Opieki Matki Bożej
obecnie rzymskokatolicki kościół filialny pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Równi 

Budynek w stylu bojkowskim powstał prawdopodobnie na początku XVIII wieku. Świątynia orientowana o konstrukcji trójdzielnej, zrębowej z trzema kopułami. Po przekazaniu cerkwi Kościołowi rzymskokatolickiemu została całkowicie odremontowana. Nawa oraz dwukondygnacyjny babiniec powstały na bazie kwadratu. Nad nawą główną umiejscowiona jest największa, z nich, ośmiopołaciowa. Natomiast ponad sanktuarium oraz babińcem mieszczą się dwie mniejsze kopuły czworoboczne. U podstaw tamburów znajdują się dachy koszowe, nad którymi są zwielokrotnione dachy okapowe. W wewnętrznej części nad ołtarzem powieszony jest barokowy krucyfiks pochodzący z obszarów zajętych przez ZSRR II Rzeczypospolitej. Po dawnym wyposażeniu zachowały się jedynie ślady mocowania ikonostasu i ołtarzy bocznych. Cztery ikony pochodzące z sanktuarium można zobaczyć w Muzeum w Łańcucie.

Cerkiew greckokatolicka pw. św. Mikołaja
obecnie rzymskokatolicki kościół filialny pw. bł. Bronisławy w Hoszowie 

Istnieją wzmianki zarówno o powstaniu cerkwi w 1732 roku jak i w 1770. Istniała do lat 30 XX wieku, po czym na jej miejscu wzniesiono drewnianą kaplicę. W 1939 roku mieszkańcy rozpoczęli budowę nowej cerkwi. Po 1941 roku została uszkodzona przez przez wybuch amunicji, którą wówczas w niej magazynowano. Przez pewien czas wykorzystywaną ja także jako owczarnię. Sanktuarium jet trójdzielną budowlą orientowaną o konstrukcji zrębowej. Powstało na bazie krzyża greckiego. Nad cerkwią znajduje się ośmioboczna kopuła z baniastą sygnaturką. Do sanktuarium przylegają dwie zakrystie. Z wyjątkiem okrycia nad babińcem kalenice i okapy dachu występują na równej wysokości. Ściany zewnętrzne obito deskami. Wart podkreślenia jest fakt, że cerkiew uwieczniono w filmie „Wilcze echa”.

Zobacz także

Bieszczadzkie Centrum Turystyki i Promocji ****

Jacek
Jacek
Dyrektor - Przewodnik, informator turystyczny, opiekun szlaków
Karolina
Karolina
Informator turystyczny, pracownik biurowy
Natalia
Natalia
Informator turystyczny, pracownik biurowy
Joanna
Joanna
Pracownik gospodarczy
Jacek
Jacek
Konserwator
Andrzej
Andrzej
Konserwator, opiekun szlaków